Anatomi: İnsan vücudunun normal yapı ve şeklini inceleyen bilim dalıdır.
Bu inceleme;
• Vücudu kendi içerisinde sistemlere ayırır
• Sistemlerin her bir elemanı gerek mikroskobik gerek makroskobik olarak inceler
• Yapıları arasındaki ilişkileri inceler. Fonksiyonel sonuçlara ulaşır
Her hangi bir cismi( insan vücudunu):
• Şekil
• Yapı
• Durumun normal olup olmadığını anlamak için onlara ait normal olarak kabul edilen ölçülere sahip olmamız gerekir
İnsan topluluklarında çok küçük ortam da bile beraber yaşan insanlar arasında dışarıdan görülebilen çeşitli organların şekil ya da büyüklüklerinde bazı farklılıklar gözlenebilir. Ortam genişletilir ve birbirinden uzakta yaşayan kültürü beslenmesi iklimi farklı insanlarla karşılaştırırsak bu ayırımların arttığını görürüz.
Bu farklılıklar görünüşle kalmayıp organlarda da görülmektedir. İnsanların birbirinden farklı olması canlıya has bir özelliktir. Anatomide VARİABİLİTET denir.
Bütün canlılar arasında çeşitli organların normal şekil ve durumlarını tespitinde sınırları çizmek zordur.
İnsan topluluklarında görülen ayrımlar;
1)Cinsiyet
Yavrunun gelişme ve korunmasında intrauterin hayatın (doğum öncesi hayat) tamamında ve Extrautarin (doğum sonrası hayat) hayatın başlangıcında anne üstlenmiştir.
Anne üzerine yüklenen bu görev, çeşitli organların ve bütün bir gövdenin belli bir yönde ve erkekten farklı olarak gelişmesini gerektirmektedir.
Aksi halde bütün gövdenin ahengi bozulur. Gelişme sırasında meydana gelen bozukluklar sonucunda kısmen erkek kısmen dişi özellikleri taşıyan intrasexüel tipler meydana gelir.
2) Yaş
Boy ---------3-4 kat artabilir.
Kilo ---------20-40 kat artabilir.
Karaciğer doğumda vücudun 2/3 ünü kaplarken yetişkinde 1/8 ini kaplar.
3) Irk
İklim, kültür, beslenme alışkanlıkları farklı olan insanlar arasında özellikle dış görünüş arasında farklılıklar vardır.
Anatomi ve Alt Bilim Dalları
Normal Anatomi:
1) Sistematik Anatomi
Sistemi meydana getiren organlar ve dokulardan bahseden anatomidir.
2) Cerrahi Anatomi
Anatominin cerrahideki tatbikatına denir.
3) Yüzeysel (Surface) Anatomi
Canlılar üzerinde organları elle, gözle, radyoskopi, radyoloji, endoskopik olarak inceler.
4) Karşılaştırmalı(Comparative) Anatomi
Canlıdaki organları karşılaştırmalı olarak inceler.
5) Mikroskobik Anatomi (Histoloji)
Dokuları mikroskopla inceler.
6) Devalopmental (Gelişim) Anatomi (Embriyoloji)
Ovum (Yumurta) un spermatozik (Tohum) tarafından aşılandıktan sonra uterus
(Rahim) içerisindeki gelişme dönemini inceleyen bilim dalıdır.
7) Topoğrafik Anatomi
Vücudu eşitli bölgelere ayırarak, o bölgedeki organ ve dokuları inceler.
8) Patalojik Anatomi
Hasta olan organ ve dokuları inceler.
9) Fizyolojik Anatomi
Organların çalışmalarını inceler.
10) Estetik Anatomi
İstirahat ve hareket halindeki dış görünüşü, değişiklikleri ve sebeplerini inceler.
Özellikle Hareket Sistemini inceler
11) Klinik Anatomi
Tıbbi cerrahi ve uygulamalı topoğrafik anatomiye ait bilgilerin klinikte kullanan anatomidir.
12)Uygulamalı Anatomi hareket sistemini ele alır.
KİNESİYOLOJİ (HAREKET BİLİMİ )
İnsan hareket sisteminin yapı ve özelliklerini, bu özelliklerin hareket anındaki tesirlerinin çeşitli hareketleri, yer, konum ve zamanla olan ilişkilerini, hareketlerdeki sınırlamaları, hareket prensiplerini içeren daldır.
• • Yapı özellikleri======== Kas___Kemik___Eklem
• • Hareketteki etki======= İş___Güç___Sürat___Kuvvet
Kinesyoloji’nin Alt Bilim Dalları
1. Anatomik Kinesyoloji
Vücudun yapı, şekil, sistem, organ ve dokular arası ilişkileri inceler.
Ör: Enerji sistemi === Hareket sistemi
2. Fizyolojik Kinesyoloji
Hareketi biyolojik ve biyokimyasal açıdan inceler.
3. Psikolojik Kinesyoloji
İnsan hareketlerini psikolojik açıdan inceler.
4. Mekanik Kinesyoloji (Biomekanik
Hareketi; zaman, boyut, güç, kuvvet, sürat, ivme,kütle...... gibi mekanik kavramlar açısından inceler
5. Gelişim Kinesyolojisi
Büyüme, fiziksel gelişme Atrophy, ufalma, fiziksel erime Hypertrophy gibi canlıda görülen hareketliliği inceler.
Anatomik Duruş: Baş dik, alın önde, gözler ileri, kollar yanda sarkık ve avuç içleri öne dönük, ayaklar bitişik öne ve hafif yana doğru olan duruştur.
1) Boşlukta Yönler :
Vertical : Dik dikey
Sagital : Önden arkaya doğru
Hernizontalis : Yere paralel ileriye doğru
Transvesus(transversalis) : Enine uzanan enlemesine
Medius, median,medialis : İçte yanda bulunan
Lateris : Dış yanda bulunan
İnternus : İç
Externus : Dış
Anterior : Önde bulunan
Posterior : Arkada bulunan
Venteralis : Karna doğru
Dorsalis : Sırta doğru
Dexter : Sağ
Sinister : Sol
Longitunalis : Boylamasına uzanan
İntermedikus : Arada bulunan
Superior : Üstte bulunan
İnferior : Altta bulunan
Superfisyal : Yüzeysel
Profundus : İç doku
Frontalis : Ön, alına ait
Perpheralis : Çevresel
2) Taraflarla ilgili yönler:
Proksimalis : Gövdeye yakın
Distalis : Gövdeden uzak
Ulnalis : Ulna kemiğine doğru
Radialis : Radius kemiğine doğru
Tibialis : Tibia kemiğine doğru
Fibualis : Fibula kemiğine doğru
Palmalis : Avuç içine doğru
Plantalis : Ayak tabanına doğru
Carnialis : Kafatasına doğru
Cautalis : Kuyruk sokumuna doğru
3) Hareket yönleri:
Flexion : Kapama, bükme
Extenion : Açma, germe
Abduction : Orta hattan uzaklaştırma
Adduction : // // yakınlaştırma
Rotasyon : Dönme
Circundiction : Dairesel dönme
Supinasyon : Ön kolda içten dışa dönme
Pronotion : // // dıştan içe //
Elevotion : Yükseltme
Depresyon : Bastırma
Protraction : Omuzların içe dönmesi
Retration : // dışa //
İnvertion : Ayak bileğinde içe dönme
Evertion : // // dışa //
Anatomik Terimler:
Artet arterica : Atar damar Collum : Boyun
Arteriol : K. Atar damar Corpus : Gövde
Articulation : Eklem Collumuna : Sütun
Brahium : Kol Germen : Nesil
Ante-brachium : Ön kol Ligamentum : Eklem bağı
Bursa : Sıvı keseciği Covum : Boşluk
Musculus : Kas Brevis : Kısa
Eksen (aks) :
Bir hareket anında hareket etmeyen noktaları birleştiren düz çizgiye denir.
Kinesyolojide hareket izafi bir değere göre açıklanır. Anatominin yaklaşımında ise vücudumuzda olduğu kabul edilen eksenler vardır.
Bu eksenlere Ana (Cardinal ) eksen denmesi için eksenlerin vücut ağırlık merkezide kesişmeleri gerekir. Vücut ağırlık merkezinden geçmeyen eksenlere Seconder eksen denir.
1) Vertical eksen
Vücudun en uzun ekseni olup anatomik duruşta dikey doğrultudadır.
2) Transvers eksen
Anatomik duruşta soldan sağa ve ya sağdan sola doğru uzanan Vertical eksenle dik kesişen eksendir.
3) Sagital eksen
Anatomik duruşta önden arkaya doğru uzanan diğer2 eksenle dik kesişen eksendir.
Vücut Ağırlık Merkezi
İnsan vücudunun her yönde dönebileceği veya zıt yönlerdeki ağrılıkları eşit olduğu noktaya denir.
Erkeklerde ayaktan başa doğru %57. nokta
Bayanlarda // // // %54-55. nokta ağırlık merkezidir.
Eksenlerde Görülen Hareketler :
1) 1) Transvers eksen (X) === Flexion, Extenion
2) 2) Vertical eksen (Y) ==== Rotasyon
3) 3) Sagital eksen (Z) ==== Abduction, Adduction
Düzlem (Planium)
Kesişen 2 doğruyu oluşturan her noktanın dokunması gereken üzerinde girinti çıkıntı bulunmayan düz ve yassı alana denir.
Planium Median (Orta Düzlem)
İnsan vücudunun ortasından geçen, vücudu sağ ve sol olarak iki parçaya ayıran düzlemdir.
Planium Sagital
İnsan vücudunu, önden arkaya geçerek sağ ve sol olarak ikiye ayıran düzlemdir.
Planium Frontal
Anatomik duruşta yanlardan geçen vücudu ön ve arka olarak ikiye ayıran düzleme denir.
Planiun Transale
Yere paralel olarak uzanan, vücudu üst ve alt olarak iki parçaya ayıran düzlemdir.
Hareket anında hareketin ekseni değişmez, düzlemi değişir.